Xôi ngũ sắc đẹp mắt hấp dẫn

Lịch sử hình thành

Xôi ngũ sắc là món ăn truyền thống của các dân tộc thiểu số ở vùng núi phía Bắc Việt Nam, đặc biệt là người Tày và Nùng. Món ăn này không chỉ đơn thuần là một loại thực phẩm mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc, thể hiện sự giao hòa với thiên nhiên và lòng biết ơn đối với đất trời. Mỗi màu sắc của xôi đại diện cho một yếu tố tự nhiên và mang ý nghĩa may mắn, bình an, thịnh vượng.

Hoàn cảnh ra đời

Xôi ngũ sắc ra đời trong bối cảnh người dân vùng cao luôn gần gũi với thiên nhiên, sử dụng các loại lá cây tự nhiên để nhuộm màu cho xôi. Món ăn thường được làm trong các dịp lễ hội, tết hoặc các sự kiện quan trọng như cưới hỏi, lễ mừng thọ, thể hiện lòng thành kính và chúc phúc.

Sự biến hóa theo thời gian

Ban đầu, xôi ngũ sắc chỉ được làm từ gạo nếp trắng và các loại lá cây tự nhiên để nhuộm màu. Theo thời gian, món xôi này đã được biến tấu và cải tiến với nhiều công thức và cách làm khác nhau, nhưng vẫn giữ được sự tươi ngon và độc đáo của nó. Ngày nay, xôi ngũ sắc còn được trang trí thêm với các loại hạt, đậu và các nguyên liệu khác để tăng phần hấp dẫn và dinh dưỡng.

Cách thức nấu món ăn

Nguyên liệu:

• Gạo nếp: 1kg
• Lá cẩm tím, lá cẩm đỏ, lá nếp, lá gấc, củ nghệ (hoặc bột nghệ), nước cốt dừa (tùy chọn)
• Đường, muối, dầu ăn

Cách làm:

1. Sơ chế gạo:

   • Gạo nếp: Rửa sạch, ngâm qua đêm hoặc ít nhất 4-6 tiếng. Sau đó, xả lại bằng nước lạnh và để ráo.
   • Chia gạo nếp thành 5 phần đều nhau.

2. Chuẩn bị màu tự nhiên:

   • Màu tím: Lá cẩm tím rửa sạch, đun sôi với nước, sau đó lọc lấy nước màu tím.
   • Màu đỏ: Lá cẩm đỏ (hoặc lá gấc) rửa sạch, đun sôi với nước, sau đó lọc lấy nước màu đỏ.
   • Màu xanh: Lá nếp rửa sạch, xay nhuyễn và lọc lấy nước màu xanh.
   • Màu vàng: Củ nghệ tươi giã nhuyễn hoặc bột nghệ hòa với nước để tạo màu vàng.
   • Màu trắng: Giữ nguyên gạo nếp không nhuộm màu.

3. Nhuộm màu gạo:

   • Ngâm mỗi phần gạo nếp với từng loại nước màu đã chuẩn bị trong khoảng 1-2 giờ cho đến khi gạo thấm màu. Sau đó, xả lại bằng nước lạnh và để ráo.

4. Nấu xôi:

   • Trộn đều mỗi phần gạo nếp đã nhuộm màu với một ít muối.
   • Đun sôi nước trong nồi hấp, đặt từng phần gạo nếp vào khay hấp riêng biệt. Nếu không có nhiều khay hấp, có thể hấp từng màu một.
   • Hấp xôi trong khoảng 30-40 phút cho đến khi xôi chín mềm. Trong quá trình hấp, nếu thấy xôi khô, có thể phun thêm ít nước.

5. Kết hợp và trang trí:

   • Sau khi xôi chín, lấy ra và để nguội.
   • Trộn đều các phần xôi màu lại với nhau hoặc sắp xếp theo từng lớp màu để tạo thành xôi ngũ sắc đẹp mắt.
   • Có thể thêm một chút dầu ăn hoặc nước cốt dừa vào xôi để tạo độ bóng và thơm ngon hơn.

Xôi ngũ sắc không chỉ là món ăn ngon miệng mà còn mang đậm bản sắc văn hóa và tinh thần đoàn kết của người dân vùng cao. Mỗi màu sắc tươi sáng của xôi như một lời chúc tốt đẹp cho sức khỏe, may mắn và thịnh vượng.