Món Tết tuổi thơ tôi
Tuổi thơ ai lớn lên mà không nhớ. Nhớ cây đa, giếng nước đình làng, nhớ cánh diều thả bờ đê no tròn gió... Còn đứa trẻ tôi đây, mỗi dịp Tết đến xuân về, tôi lại nhớ mâm cơm Tết của mẹ. Các món ăn đều chứa chan tình yêu thương và ngập tràn kỷ niệm.
Tôi nhớ những chiều cuối năm, gió đông lạnh tê tái. Mẹ tôi trải chiếu hoa giữa nhà, xung quanh mẹ là rổ to đĩa nhỏ. Rổ đựng xà lách rau thơm, đĩa đựng giò nạc, trứng rán,thịt luộc, hành củ luộc... Bàn tay mẹ thoăn thoắt thái giò nạc, thịt luộc thành những miếng nhỏ dài đều nhau tăm tắp. Tôi trông mong nhìn đĩa trứng vàng ươm, đợi mẹ thái rồi cho tôi những miếng vụn. Mẹ chọn một lá xà lách xanh non, đặt vào lòng lá một củ hành hoa luộc chín. Tiếp đến mẹ xếp giò nạc, trứng chiên, cà rốt thái sợi, rau thơm. Mẹ cuộn lá xà lách lại, dùng phần lá hành quấn vòng quanh. Nhìn xem, miếng hành cuốn như một nàng công chúa mặc váy xanh non với đai lưng xanh thẫm. Tôi dù làm nát bao nhiêu lá xà lách cũng không quấn đẹp và gọn gàng như mẹ được. Tất nhiên những miếng tôi quấn đó, tôi sẽ lấy thịt và giò với trứng cho vào miệng nhai ngấu nghiến, trả lại xà lách và hành cho mẹ. Mẹ lắc đầu cười mắng: “Đi chơi chỗ khác cho mẹ còn làm”. Tôi cũng chỉ dám ăn một hai miếng vậy thôi, vì tôi biết nguyên liệu của mẹ chẳng có nhiều, nhà lại đông anh chị em nữa. Một đĩa hành cuốn to đầy, cũng chỉ đủ cho gia đình tôi mỗi người được hai lần gắp đũa.
Tôi nhớ những ngày cuối năm, trên bếp lửa hồng, nồi thịt đông sôi sùng sục. Dù anh chị em tôi đi học, sách bút, ốm đau..., mẹ bán đàn gà luôn để lại một con già nhất. Tôi biết mẹ để con gà già đó, ngày 28 Tết sẽ làm món thịt đông. Những ngày xa xưa ấy đâu có tủ lạnh như bây giờ. Mẹ để nồi thịt đông nóng hổi biên hiên nhà, tôi và anh trai ngồi trông cho chó mèo khỏi ăn vụng. Gió đông mang theo hương thịt bay thật xa, tôi muốn níu gió lại để hít tràn phổi tôi hương thơm ngọt ngào ấy. Khi nồi thịt dần nguội, bề mặt nồi có lớp mỡ trắng phau. Tôi biết dưới lớp mỡ ấy là những miếng thịt gà ninh dừ ngọt lịm, những sợi mộc nhĩ giòn giòn, những miếng da lợn deo dẻo. Nước dùng đông lại, trong vắt và mát lạnh như thạch rau câu bọn trẻ ngày nay hay ăn. Tôi thèm lắm, nhưng anh tôi bảo giờ vẫn chưa chín ăn vào đau bụng. Tôi cố nhịn cái thèm, đợi ngày nồi thịt đông chín, khi ấy hẳn là đêm giao thừa rồi.
Tôi nhớ những buổi cuối năm, chậu nước lạnh căm căm, mẹ tôi ngâm măng khô. Tôi ngồi co ro, bàn tay bé xíu run rẩy tước măng thành sợi nhỏ dài. Mẹ bắc nồi nước cho măng vào luộc. Tôi hơ đôi tay đỏ bừng vì lạnh gần bếp lửa. Tay tôi hết lạnh thì nồi măng cũng sôi. Hương măng chua nồng nàn gay cả mũi. Ấy thế mà chỉ nay mai thôi, mẹ cho miến và lòng gà vào xào măng, thì tôi lại ăn lấy ăn để. Mặc dù khi ăn, tôi đa phần sẽ chỉ ăn miến, nhưng tôi vẫn biết sợi măng dai dai ấy không chua chút nào.
Có lẽ thịt đông, hành cuốn và măng xào miếng là những món ăn không thể thiếu trên mâm cơm Tết quê tôi. Tôi lớn lên đi xa, học được nhiều món ngon và lạ. Tết bây giờ cũng không còn nhiều món truyền thống khi xưa nữa. Ngay như nhà tôi, giờ mẹ tôi cũng không làm thịt đông và hành cuốn nữa. Không phải mẹ không có sức để làm, mà đàn con mỗi đứa một nơi, có mấy ai về ăn Tết với mẹ. Hôm nay khi vào bếp để làm cơm Tết, tôi lại làm những món truyền thống ấy. Không chỉ bởi đó là những món ăn ngon, mà còn là cả tuổi thơ tôi mỗi khi mong Tết đến xuân về. Đứa trẻ nhà nghèo cả năm ăn ngô khoai sắn, chỉ mỗi mấy ngày Tết mới được ăn no căng để thỏa nỗi nhớ mong. Cảm ơn Bếp Việt đã cho tôi cơ hội giới thiệu những món ăn của quê hương mình.
Đinh Thị Hảo
