VỊ CỦA YÊU THƯƠNG
Suốt thời tuổi thơ thiếu thốn, tôi đã từng ước lớn lên được ăn tất cả của ngon vật lạ. Ấy vậy mà khi lớn lên, có cơ hội nếm qua đủ món rồi thì lại nhớ về những bữa cơm thuở nhỏ. Nhớ canh rau sam mọc dại ngoài vườn, nhớ bát cơm rang buổi sáng chỉ có mỡ lợn và vài tép hành, nhớ những quả cà muối chưa kịp chua đã hết sạch... Ký ức về chúng như buổi bình minh mát lành, làm dịu đi tâm hồn tôi những lúc đầu óc quay cuồng vì những lo toan cuộc sống.
Người ta thường nghĩ lúc đói khát thì mong muốn duy nhất là lấp đầy cái bụng hay khi cái bụng còn đói thì làm gì nghĩ được tới những nhu cầu của tinh thần. Nhưng có thật vậy không khi những món ăn ngày nhỏ cứ mãi vấn vương trong tâm trí ta.
Những củ khoai vùi trong bếp củi, ngồi ăn nép bên mẹ trong một đêm mưa rả rích hẳn là những củ khoai ấm bụng nhất. Bát canh cua nào ngọt bằng bát canh được làm từ những con cua do chính tay mình và bà bắt ngoài ruộng. Và cảm giác gà gật bên hiên nhà chỉ chực thấy bóng chiếc nón lá của mẹ là ùa ra, nhận từ tay mẹ gói bánh rán đường, đó hẳn là sự chờ đợi ngọt ngào nhất. Phải chăng ngay trong những tháng ngày đơn sơ, thiếu thốn ấy, chúng ta đã ăn không chỉ để khỏa lấp nhu cầu của cái bụng đói mà còn ăn bằng cả tâm hồn và bằng một trái tim đã biết cảm nhận yêu thương, mà chẳng hề hay biết.
Nhớ những năm 11, 12 tuổi. Các khu công nghiệp mọc lên như nấm trên những mảnh đất trước đây là những cánh đồng bao la. Bố mẹ tạm bỏ ruộng vườn để có một công việc ổn định hơn. Là con gái, đã lớn, tôi được giao trọng trách đi chợ, nấu cơm. Cầm khoản tiền khiêm tốn trong tay, tôi lóng ngóng ngập ngừng trước cảnh chợ tấp nập. Bếp rơm, bếp củi khói mù toét mắt giờ đã thay bằng bếp ga tiện dụng. Ấy vậy mà đậu rán vẫn dính chảo, trứng rán vẫn sém. Bữa ăn yên ắng hơn vì người đi làm ca, người đi làm về muộn. Bữa cơm vụng về rau muống xào quên mua tỏi, cá kho thiếu mỡ cứng ngắc. Thua xa cơm bà cơm mẹ, bị chê đến tủi thân muốn chảy nước mắt nhưng vẫn vội nuốt để còn kịp đi học đi làm, tiếp tục với bộn bề cuộc sống. Lúc ấy mới thấu lòng mẹ, lòng bà, vun vén bấy lâu nay biến những thứ tằn tiện thành bữa ăn ấm nóng cho cả nhà. Khi ăn lại đau đáu lo bố con không vừa miệng, và luôn áy náy khi nồi cơm lỡ quên không ghế, nồi thịt kho hơi quá lửa.
Dịch bệnh kéo tới, mẹ phải nghỉ làm. Cả nhà có dịp nghỉ ngơi, gặp gỡ hàng xóm nhiều hơn, tán gẫu đôi ba câu chuyện như thời còn làm nông nhàn rỗi. Tuy cơm áo gạo tiền vẫn còn đó, nhưng cũng là dịp để mọi người bớt vội vã, ngắm nhìn, cảm nhận những thứ bấy lâu nay đã vô tình bỏ lỡ hay làm những thứ lâu rồi chưa làm. Như một buổi sớm, khi còn chưa tỉnh giấc đã thấy mẹ về từ phiên chợ sớm với nào cá, nào dưa bẹ xanh, nào thịt mỡ. Lâu lắm rồi mới lại được nhìn dáng mẹ ngồi khom bên bờ giếng làm cá, rửa một sọt dưa bẹ to. Cái bếp củi lâu nay bỏ lạnh ngắt lại có lửa bập bùng. Mẹ kho một nồi cá, bà muối một vại dưa. Bữa cơm với cá kho nhừ xương, thịt mỡ mềm tan ra trong miệng, ăn với dưa cải muối còn cay hăng rất bắt. Nhìn cả nhà về đầy đủ, quây quần ăn cơm lại nhớ cái thời còn nép bên nhau trong căn bếp dột, mỗi khi trời mưa phải đốt lửa cho khỏi rét. Ký ức như mới hôm qua, chỉ là tóc mẹ đã không còn đen, mắt bà không còn rõ. Giờ đây, căn bếp đã rộng rãi, sạch sẽ, lát gạch men mát lạnh nhưng không khí vẫn ấm áp như xưa vì có những món ăn mang tình thương và sự săn sóc của của mẹ - ngọn lửa không bao giờ tắt.
Trịnh Thị Phương Anh
