CANH RAU SẮN CHUA NẤU CÁ CỦA NỘI

Giữa vùng đất khô cằn sỏi đá trung du, vượt qua trở ngại của thời tiết những đồi sắn ngút ngàn cứ thế hiên ngang, vươn cao đón ánh nắng hệt như ý chí của những người dân nơi đây vậy. Cây sắn hứng trọn tinh hoa của trời, ngậm no nê nguồn dưỡng chất của đất mẹ để phát triển thành những ngọn non mập mạp căng tràn. Từ xưa khi cuộc sống còn nghèo khổ, nội vẫn thường lên đồi hái những búp sắn mơn mởn về nấu cho cháu ăn, dưới cái nắng bỏng rát từng giọt mồ hôi thấm đẫm tình yêu thương cứ thế lã chã rơi, lăn dài trên những vết đồi mồi đã sậm màu theo năm tháng.

Tay nội thoăn thoắt bẻ từng đọt rau xanh tươi ngon nhất rồi mau mắn về rửa sạch dưới làn nước giếng trong veo mát lành. Lá sắn phải loại bỏ cọng già sau đó vò nát ra, rửa qua 2, 3 lượt nước loại bỏ nhựa rồi ngâm với muối trong nồi vài ngày cho lên men, khi đã đạt độ chua như ý, rau sẽ được vớt ra nấu cùng với cá đồng hoặc cá sông.

Những con cá rô béo múp míp là lựa chọn lý tưởng nhất bởi tạo vị ngọt thanh, làm cân bằng vị chua của rau sắn. Đó là lý do mà nội thường tranh thủ sáng sớm tinh sương khi thăm đồng tiện tay bắt vài con cá để tăng độ ngon cho bát canh rau, những nỗi vất vả của nội vì thế cũng nhiều thêm… Dù cuộc sống còn nhiều nhọc nhằn, phải làm lụng luôn tay mới có cái ăn nhưng cũng như biết bao người phụ nữ Việt Nam chịu thương chịu khó khác, nội chẳng hề ca thán, than trách lấy nửa lời.

Đến tận bây giờ tôi vẫn nhớ như in hình ảnh người bà Bắc Bộ dáng người nhỏ bé, lưng còng thi thoảng lại lúi húi dùng ống tre thổi lửa phập phồng trong căn bếp lợp lá đơn sơ. Thời gian đợi nồi canh chín mềm rất lâu vậy nên đôi lúc cao hứng nội ngâm đôi ba làn điệu Xoan ghẹo truyền thống hoặc kể tôi nghe những câu chuyện cổ tích dân gian thấm đẫm triết lý nhân sinh thế thái. Dưới ánh lửa bập bùng nồi canh cá rau sắn chua tỏa mùi thơm say đắm lòng người càng trở nên hấp dẫn hơn vì chứa đựng công sức và tình cảm ấm áp của nội dành cho con cháu.

Nồi canh chín mềm là sự hòa quyện của những thứ nguyên liệu đậm chất thôn quê dân dã. Rau sắn chín có vị chua dịu thanh mát, bùi bùi thơm nồng đặc trưng càng nhai càng thích, cá ngọt tự nhiên pha lẫn vị beo béo của mỡ lợn. Bát canh vàng ươm tuy giản dị, không cầu kỳ hình thức nhưng cần nhiều công đoạn chế biến lại là món ăn vô cùng lý tưởng để giải nhiệt giữa mùa hè oi bức. Nội thấy tôi ăn ngon miệng nên vui lắm, những nếp nhăn trên mặt tưởng chừng giãn ra, tay nội phe phẩy cái quạt nan rồi vỗ vai động viên đứa cháu gái bé bỏng: “Ăn nhiều có sức lớn để học giỏi, lớn lên thành người có ích con nhé!” .

Dù rằng cuộc sống hiện đại, sung túc hơn thỉnh thoảng gia đình tôi vẫn thường nấu lại món ăn như một cách để hồi tưởng về một thời nghèo khổ nhưng ấm êm, thiếu thốn nhưng tình cảm luôn tràn đầy. Mỗi khi có khách quý từ phương xa đến chơi, canh rau sắn chua cũng là “đặc sản” không thể thiếu trong bữa cơm để giới thiệu với họ cái món ăn quen thuộc mà người bà đáng kính đã nuôi tôi khôn lớn và một phần quảng bá nét văn hóa ẩm thực đặc trưng vùng trung du Bắc Bộ quê tôi. Hạnh phúc thay là dù rằng mới đầu ai cũng cảm thấy lạ lẫm với món ăn này nhưng chỉ cần thưởng thức một lần cũng đủ gây ấn tượng, nhớ thương mãi không thôi!

Tuổi thơ của tôi cứ thế được ươm mầm và nuôi dưỡng bởi những lời dạy, làn điệu Xoan mềm mại, những câu chuyện cổ tích ý nghĩa và đặc biệt là món canh rau sắn chua nấu cá thơm ngon thấm đẫm tình yêu thương của nội. Màu rau sắn nồng ấm như màu vùng đất trung du đầy nắng gió, vị rau ngọt bùi chẳng khác nào tình người Phú Thọ dào dạt, chứa chan. Để rồi dẫu đi muôn nơi, thưởng thức biết bao “cao lương mỹ vị” thì món ăn ấy vẫn luôn ở vị trí trang trọng và thân thương trong trái tim những người con đất Tổ cội nguồn./.

Trương Hương Ly