CÁC MÓN NGON TỪ MĂNG TRE

        Mùa thu đến rồi! Gió thanh cao, kiêu hãnh ngẩng đầu lướt đi. Mỗi lần gió thổi ngang qua khóm tre lại làm lá tre khua vào nhau xào xạc. Quanh những con đường nơi chân núi người người đã gùi măng trở về. Trong chợ đầy những măng. Ta thử mua ít măng về, vừa nấu ăn vừa ngược về quá khứ ngắm lại ngôi nhà giữa cánh đồng lúa, hàng tre trước ngõ và nghe về những món ăn từ cây măng của ngoại.

         Sáng tinh mơ, bên đèn dầu tù mù, bà đã dậy nấu nồi cơm hấp đầy khoai khô, ông đan mấy thứ rổ rá, cậu xách giỏ ra ruộng, dáng cậu cao gầy khuất dần sau hàng tre và biến mất giữa đồng lúa. Cậu trở về khi mặt trời chưa ló, sương thu còn dắt nhau rong chơi la đà quấn quýt quanh người truyền sang chút lạnh giá. Trong giỏ cậu bắt được rất nhiều cá tôm cua và ba củ măng to. Cậu đến bên bếp lửa, lưng còn mang tơi, cậu đưa bàn tay da nhăn nhăn vì ngâm nước lâu gần ngọn lửa hơ cho khỏi lạnh. Bà lấy giỏ lựa những cá lớn mang đi chợ, còn cá nhỏ lát nữa ông nấu canh măng chua. Nhà bà có hai cái vại, một vại cà muối, một vại măng muối. Những củ măng được xắt nhỏ, ngâm nước muối qua đêm, vớt ra để ráo rồi xếp vào vại chế đầy nước muối đã nấu sôi để nguội cùng rất nhiều ớt. Vại măng đó dùng được cả năm không hư. Ông lấy măng trong vại, rửa lại cho bớt mặn, nấu nước sôi thả măng và cá nhỏ đã làm sạch vào, nấu đến khi cá chín mềm nêm thêm gia vị và nắm lá lốt xắt nhỏ rồi bắc xuống. Mùi thơm lan tỏa khắp nhà!

Nửa buổi sáng, có chị bán mắm tôm ở làng bên đi ngang qua. Mọi người gọi lại mua. Cậu chạy về nhà hái khế cho mọi người thử mắm. Khế chua thế mà chấm chút mắm tôm thấy ngọt ghê luôn. Như thế là mắm ngon! Trưa bà làm  món măng nướng chấm mắm tôm. Măng để cả củ nướng trong bó rơm to cho đến khi cháy sém lớp vỏ, lõi thì mềm nhũn. Mắm tôm vắt chút chanh hay nước khế, thêm ớt và chút rượu trắng xé miếng măng nướng chấm ăn cùng cơm độn khoai thì ngon khó tả.

Một buổi chiều tối mùa thu khi mặt trời khuất dần sau rặng tre, sương thu hay khói rơm rạ cứ lững lờ không nỡ chia tay một ngày rộn rã, cậu cưỡi trâu về nhà. Từ xa, đã thấy trên tay cậu cầm một túm màu đen, cậu giơ cao lên miệng huýt sáo vang, chân thúc vào bụng trâu để nhanh đến nhà. Cậu bẫy được chú vịt trời. Bà luộc củ măng, cắt miếng to. Chú vịt được thịt và rửa sạch với gừng muối chút rượu rồi được chặt miếng nhỏ nấu cùng măng với rất nhiều gừng. Những đứa trẻ con được ăn thịt vịt kho măng thì cười vui sướng. Thuở ấu thơ nồng ấm, thoảng vị gừng.

Thời gian trôi qua nhưng hương vị của ấu thơ còn mãi. Hàng tre đó, hàng năm có còn cho măng? Người bán hàng rong còn không? Có chú vịt trời nào bay ngang cánh đồng để mắc bẫy?. Hay bây giờ ta làm món gỏi măng. Trong chén mắm mặn ta thêm đường, bột ngọt, chanh tỏi ớt đủ vị chua cay mặn ngọt. Măng ta luộc chút thôi bào mỏng để còn chút vị đắng. Vò chút lá giang, xắt chút ngò gai, rang ít mè trắng. Tất cả trộn lẫn. Ta lại nướng con cá khô, xé nhỏ ăn cùng….hà…ngon!

Đêm lại xuống rồi, khi ta khép bờ mi mà tâm trí còn muốn trốn về ngày hôm qua với gió thanh cao nắng hồng ngọt ngào cùng những người thân yêu dấu bên căn bếp nhỏ với những món ăn dân dã nhất là các món từ măng tre./.

Bùi Thị Nguyệt