RƯNG RƯNG MÓN XÔI TRẮNG MUỐI MÈ

Dẫu thời gian đã trôi xa gần 15 năm, nhưng cớ sao mỗi khi được nhìn thấy món xôi trắng muối mè thì lòng tôi lại cứ rưng rưng một cảm xúc thật khó tả. Vị nhạt, vị ngọt, vị béo và cả vị mặn của những giọt nước mắt. Món ăn ấy tuy đơn giản nhưng lại gợi nhớ về một thời gian khó, tủi cực mà tôi chẳng thể nào quên được.

Ngày ấy, gia đình tôi thuộc diện hộ nghèo của phường. Cuộc sống lao động bám vào biển đầy lam lũ và phải chạy ăn từng bữa. Mấy miệng ăn trong nhà đều trông chờ vào những chuyến đi biển đánh bắt cá của ba. Hôm nhiều thì hơn một trăm ngàn, ít thì chỉ vài chục ngàn bạc. Thà có còn hơn không! Cũng trong thời gian đó, 3 anh em đều đang trong độ tuổi đến trường. Anh hai thì học cao đẳng, tôi thì học cấp 3, còn bé út thì học tiểu học.

Thay vì được thỏa mình trong giấc ngủ nướng như lũ bạn thì 3 anh em chúng tôi đều phải dậy khi tiếng gà còn chưa gáy sáng để phụ mẹ một tay. Nhất là phải tranh thủ nấu xong xửng xôi để cho kịp giờ đến trường. Đêm hôm trước, mẹ vo gạo nếp qua nước sạch khoảng 2 – 3 lần, sau đó mang đi ngâm qua đêm. Vừa mở mắt là mẹ đã nhóm lửa bằng củi khô để bắt đầu đồ xôi.

Hấp trên xửng thì mẹ hay bỏ một miếng lưới đăng màu xanh (lưới để đánh bắt cá) thoa lên một lớp dầu cho khỏi dính, rồi mới đổ gạo nếp lên. Chờ khoảng 1 tiếng sau, khi thấy xôi chín mềm, mẹ dùng đũa xới đều để xôi tơi xốp. Và khi đó mẹ nhanh tay nhấc xuống để cho nguội.

Tiếp theo, mẹ giao việc cho anh hai làm mỡ hành, còn mẹ ngồi rang đậu phộng cho tróc vỏ, vàng giòn cả hạt và bắt tôi phải giã thật nhuyễn, thật mịn để khi trộn chung với ít mè rang, ít muối, nhiều đường sẽ ngon hơn. Và cứ thế, tôi hì hục giã cho đến khi nào đạt yêu cầu và phải nghe tiếng "được rồi" của mẹ thì mới dừng tay.

Khi muối mè trộn xong xuôi cũng là lúc trời vừa ló những tia nắng yếu ớt đầu tiên, buổi sớm bình minh thật đẹp nhưng chỉ để làm nền cho một guồng quay của ngày mới đầy hối hả và bận bịu hơn mà thôi. Mẹ cẩn thận hái mấy tấm lá chuối trong vườn để gói xôi cho mấy anh em bỏ vào cặp và mang lên trường dùng để khỏi trễ giờ.

Một tuần thì đã hết 6 ngày, anh em chúng tôi đều phải dùng bữa sáng bằng món ăn này. Lắm lúc, chúng tôi ớn đến mức chỉ cần ngửi thấy mùi xôi bốc lên là đã cảm thấy ngán ngẩm ra mặt. Nhìn thấy bố mẹ của tụi bạn lúc nào cũng mua những món ăn sáng ngon cho con mình xách đi học. Nào là bánh mì thịt hấp dẫn, bánh mì bơ đường beo béo, cơm thịt nướng thơm lừng, bánh bao đầy ú thịt...mà khiến tôi phải thèm thuồng đến mức chảy nước dãi. Thấy tủi thân, tôi chỉ biết chạy ra một góc cây sau trường mà dùng vội gói xôi trắng muối mè mà mẹ đã làm sẵn cho mình.

Bỏ miếng đầu tiên vào miệng, vẫn cảm nhận rõ độ dẻo của nếp, độ bùi của hạt đậu phộng, độ thơm của hạt mè, quẩn quanh là vị ngọt dịu từ những hạt đường nằm lẩn quẩn trong từng hạt xôi. Ấy vậy mà các miếng về sau, cổ họng nghẹn ứ lại, trong miệng lại có vị mặn. Không phải vị của từng hạt muối nhỏ mà đó là vị mặn của những giọt nước mắt rơi lã chã khi nào không hay.

Bụng thì vẫn đói, tay thì vẫn phải đút từng muỗng xôi nhưng miệng đã chặt dính vào nhau. Dường như tiếng ức ức trong miệng đã bị từng hạt xôi chặn lại để cho không ai phát hiện ra chỗ của tôi ngồi. Khi miếng xôi cuối cùng được đưa vào miệng thì cũng là lúc tôi phải đứng dậy, bỏ lá chuối vào thùng rác, dùng tay mình quệt một vệt dài qua mắt và tự bước vào lớp cho tiết học đầu tiên.

Chẳng hiểu sao, món xôi trắng chấm muối mè ngày ấy có mãnh lực gì đặc biệt đã đồng hành trong vô số những bữa sáng và lại khiến cho 3 anh em chúng tôi vượt qua những cấp học một cách thật thần kì. Nó không quá xuất sắc hay đậm đà như nhiều món ăn ngon mà ngày nay chúng tôi có cơ hội được thưởng thức.

Mà chỉ đơn giản, nó là món ăn do mẹ nấu, ấp iu cả một bầu trời yêu thương, quan tâm và đức hi sinh không thể nào đong đếm được từ mẹ. Mẹ sẵn sàng nhường phần ăn của mình để chia đều cho các con được no bụng mà mãi sau này tôi mới hiểu được hết. Giờ đây, khi điều kiện kinh tế dư dả hơn, có những lúc buồn miệng hay thòm thèm, chúng tôi lại tìm đủ mọi lí do để mẹ nấu xôi cho ăn. Hương vị của món xôi trắng muối mè vẫn còn vẹn nguyên như xưa, thế mà thỉnh thoảng khi ăn lại, tôi cố tìm cách ngoảnh mặt qua một bên vì dư vị của quá khứ chợt ùa rất chân thực mà đầy rưng rưng. /.

Đức Bảo